Recensie – Rattenvangers van het onbehagen

Rattenvangers van het onbehagen : verschijnselen, voedingsbodem, herhaling en voorkomen van het totalitarisme

De auteurs beschrijven in dit boek de groei van het onbehagen van veel mensen in de wereld. Onvrede groeit op veel punten: immigratie, financiële situatie, het gebrek aan transparantie van machthebbers enzovoort. Deze manifesteert zich in demonstraties, zoals van de ‘gele hesjes’. Onrust en onzekerheid kunnen onder omstandigheden de maatschappelijke en politieke stabiliteit bedreigen. Eerder heeft Hannah Arendt dit beschreven voor de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog. De schrijvers gebruiken vier vragen: wat is er vorige eeuw gebeurd in Duitsland (Hitler) en Rusland (Stalin), hoe kon ‘dit’ gebeuren, kan ‘het’ opnieuw gebeuren en tot slot: hoe kunnen we herhaling voorkomen? In prikkelende analyses wordt het huidig establishment, mondiaal, de maat genomen. De analyses zijn meer normatief dan objectief. Maar ze ademen beslist een sfeer van urgentie en zijn breed: het gaat over Nederland maar ook over andere landen. Het boek eindigt met adviezen voor individuen die een herhaling van gebeurtenissen die behoren bij een totalitair regiem willen voorkomen. Het boek bevat eindnoten en een korte literatuurlijst.

Recensent: Dr. G.H. Hagelstein

Recensie – Nicodemus

Een betoog van Nicodemus? : de Hebreeenbrief herlezen / Bart Gijsbertsen.

Vertaling en uitleg van de nieuwtestamentische Hebreeënbrief vormen de kern van dit boek. Als fictieve schrijver van de Hebreeënbrief voert de auteur, Gijsbertsen, de Schriftgeleerde Nicodemus op, bekend uit het evangelie van Johannes. Deze fictie is ontsproten aan de fantasie van Gijsbertsen om hem en zijn lezers te helpen de inhoud van de brief naderbij te brengen. Aan Nicodemus is derhalve ook een hoofdstuk gewijd. In de uitleg van de brief geeft Gijsbertsen ruim aandacht aan de rol die de oudtestamentische citaten spelen. Daarmee koerst hij af op zijn doel: een uitleg te geven die de valkuil van het traditionele anti-judaïsme vermijdt. Gijsbertsen schrijft vanuit zijn persoonlijke beleving en gaat van daaruit de dialoog aan met de lezer om hem mee te nemen in zijn uitleg. Gijsbertsen is emeritus-predikant in de Protestantse Kerk in Nederland.
Recensent: Drs. J. Wilts

Recensie – fascinerend drieluik door Bart Gijsbertsen

Een verrassende ontdekking: fascinerend drieluik door Bart Gijsbertsen

Een heidense uitdaging, leven met de God van Israël

Luisteren bij maanlicht, een gang door het kerkelijk jaar met een oor naar de synagoge

Van zilveren sporen, een gang door het synagogale jaar met een oor naar de kerk

Bart Gijsbertsen is heel zijn werkzame leven predikant geweest. Ruim de helft daarvan heeft hij zich intensief beziggehouden met de vragen rond Kerk en Israël. Dat is bepaald niet zonder vrucht gebleven. Ik raad iedereen aan om de website van Bart Gijsbertsen te bezoeken, daar is een schat aan boeiend materiaal te vinden. Maar in deze nieuwsbrief wil ik vooral de trilogie aanbevelen die hij sinds 2015 schreef, onlangs kwam het derde deel uit: ‘Van zilveren sporen’. De ondertitel luidt ‘een gang door het synagogale jaar met een oor naar de kerk’. Het is een juweel van een boek, rijk van inhoud en toegankelijk geschreven. In 2015 verscheen het eerste deel met de titel ‘Een heidense uitdaging, leven met de God van Israël’. Het tweede deel van de trilogie verscheen in 2019 onder de titel ‘Luisteren bij maanlicht, een gang door het kerkelijk jaar met een oor naar de synagoge’.

Ik heb deze schrijver maar heel recent ontdekt en vraag me herhaaldelijk af hoe het mogelijk is dat ik niet eerder van zijn boeken heb gehoord. Want wat een rijkdom aan inzichten en hoe fris geschreven! Niet vaak ben ik een schrijver tegengekomen die verrassende en diepe inzichten zo begrijpelijk op papier weet te zetten. Het maakt de leeservaring tot een smakelijke maaltijd, gemakkelijk behapbaar. De lichte toets waarmee Gijsbertsen schrijft maakt zijn boeken toegankelijk voor een breder publiek. De uitgever noemt Gijsbertsens aanpak in de eerste twee boeken een ‘meditatieve uitleg van Bijbelteksten’. Het zijn korte stukjes van doorgaans vier pagina’s die zich gemakkelijk afzonderlijk laten lezen. Het derde deel, ‘Van zilveren sporen’, bevat de geredigeerde teksten van ‘Leerdiensten Torah en Evangelie’ die Gijsbertsen samen met zijn collega Leon Eigenhuis in Kampen heeft mogen leiden. Het is zonder meer bijzonder hoe hij synagoge en kerk, Tenach en Nieuwe Testament en Talmoed vruchtbaar met elkaar in gesprek weet te brengen. Op de achterzijde van ‘Van zilveren sporen’ lees ik: “‘Geloven met een Hebreeuws ijkpunt’. Zo vatte een interviewer de boeken van Bart Gijsbertsen samen. Ze weerspiegelen een boeiende zoektocht naar een christelijke bijbeluitleg die wortelt in de joodse traditie”.