En zijn naam was Leonard Cohen

In 2016 is één van de grootste dichters in de wereld van de popmuziek overleden. Hij wordt alom geprezen als één van de meest spirituele dichters, zangers en songwriters van Canada. Het bijzondere van de man is dat we allemaal – of we nu jong zijn of oud – wel één van zijn liederen kennen. Zijn naam was Leonard Cohen. Eén van zij bekendste songs was Suzanne: ‘En Jezus was een visser, die het water zó vertrouwde, dat hij zo maar over zee liep, omdat hij had leren houden van de golven en de branding, waarin je zo maar kon verdrinken, maar als je bleef geloven, dan kon de zwaarste steen niet zinken.’
Dat liedje is duizenden malen vertolkt. En dan ook één van zijn bekendste songs van de afgelopen jaren: ‘Halleluja, halleluja, it’s a cold en it’s a broken hallelujah.’ Leonard Cohen bezingt in dit lied de prachtige schepping van de Eeuwige. Maar die liefde is vaak geen overwinnaarsmars. De liefde doet soms pijn en de wereld ziet eruit als een gebroken wereld.
Eén van de zijn teksten die me het diepst heeft geraakt komt uit. de song ‘Anthem’. Hij vat dat in de woorden de kern samen van alle religies op deze aarde. Er is volgens Rabbijn Harold Kushner maar één vraag die van belang is. ‘Waarom treft het kwaad goede mensen?’ Zo luidt ook de titel van het boek dat Kushner er over schreef. In alle religies en levensbeschouwingen van de wereld gaat het over de verhouding tussen licht en donker, goed en kwaad. Nou zou het makkelijk zijn om licht alleen maar als goed te zien en donker als kwaad. Degene die die verhouding op z’n best typeert is Leonard Cohen.
Ring the bells that still can ring – luidt de klokken die nog luiden
Forget your perfect offering – vergeet uw perfecte plaatje
There is a crack, a crack in everything – in alles zit een barst
That’s how the light gets in – dat is hoe het licht binnen komt
Dat deze tekst zo bij me binnen is gekomen, heeft te maken met mijn persoonlijke levensverhaal, zowel privé als zakelijk. Ik heb in mijn verleden nogal voor de kiezen gehad met twee auto-ongelukken die me een nabij-de-dood-ervaring hebben opgeleverd. Die ervaringen staan uitgebreid beschreven in ‘Het geheim van Elysion’, een boek waarin veertig bijdragen staan over dit onderwerp. De laatste is van vijf jaar geleden toen op de A28 bij Harderwijk werd een automobilist achterop mijn auto knalde met een snelheid van 150 km/uur: een whiplash was het gevolg.
Ik heb tijdenlang gedacht dat het met m’n gezondheid niet meer goed zou komen. Gelukkig is het anders gegaan. Ik voel me weer goed. En het is het inzicht van Leonard Cohen geweest dat me daarbij heeft geholpen. En er is nog zo’n geweldig citaat van Lesley Fieger: ‘Any fool can run to the light, but it takes a master te be confronted with the darkness and let his light shine there.’
Terwijl ik deze woorden aan het schrijven ven, merk ik een branderig gevoel achter mijn ogen. omdat het me precies laat zien wat er nodig is om aan pijn, verdriet en lijden voorbij te komen.
In diezelfde tijd speelde zich in m’n leven ook nog een zakelijk drama af. Ik heb 25 jaar lang radio-programma’s gemaakt over zingeving, spiritualiteit en levensbeschouwing. Er meldde zich een staatssecretaris die het nodig vond om alle kleine levensbeschouwelijke omroepen de nek om te draaien. Exit Hindoe Media, exit Boeddhistische Omroep, de joods omroep werd elders ondergebracht. Een doodsteek voor zingeving in het Hilversumse bestel. En ook bij een aantal regionale omroepen was er geen ruimte meer voor zingeving. Gelukkig is de belangstelling voor zingevingsvragen (ook in de media) gebleven.
Als je me het vijf jaar geleden had gevraagd of ik nog een licht aan de horizon zag, was de kans groot dat ik een zeer twijfelend antwoord had gegeven. Maar nu weet ik dat ik blij ben dat ik er het bijltje niet bij neer heb gelegd. Met die whiplash liep ik in een winkelcentrum en kwam daar een kennis tegen die een vertaling had gemaakt van het prachtige boek ‘Paroles du Christ’ van de Franse filosoof Michel Henry. Ik heb het zelf op de computer vormgegeven, weet ik nog. Dankzij een magistrale recensie in het dagblad Trouw werd het een succes. Het werd meteen één van de beste filosofische boeken van 2016 genoemd. En Rinus had z’n uitgeverij. Nooit gedacht, toch…. ‘There is a crack in everything, that is where the light gets in’. Dank je wel, Leonard Cohen. And dankjewel, Johnny Dep: ‘The problem is not the problem, the problem is how you deal with the problem’.
Inmiddels meer dan honderd boeken verder. Ondanks de teleurstellingen bij de radio heb ik de vredevolle strijd niet opgegeven om zingeving/ spiritualiteit / ethiek en mystiek/ levensbeschouwing onder de aandacht te brengen. En als mijn gezondheid het toelaat hoop ik nog duizenden boeken op de markt te brengen. Omdat het zo nodig is….